Jak sprzedać dług?

Sprzedaż długu to dla wielu wierzycieli sposób na szybkie odzyskanie należnych im świadczeń pieniężnych i poprawę płynności finansowej. Czy i jak dokonać jej zgodnie z prawem? 

Czy można sprzedać dług zgodnie z przepisami prawa? 

Sprzedaż długu to potoczna nazwa cesji wierzytelności, czyli instytucji przewidzianej w przepisach kodeksu cywilnego. Jest to rodzaj umowy cywilnoprawnej, mocą której na osobę trzecią przenoszone są wierzytelności dłużnika. Razem z długiem przechodzą na nią także wszystkie prawa związane z wierzytelnością, a zatem m.in. zaległe odsetki. 

Na czym polega cesja wierzytelności (inaczej przelew wierzytelności) w świetle przepisów kodeksu cywilnego? W myśl art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałaby się temu ustawa, zastrzeżenie zawarte w umowie lub właściwości zobowiązania. 

Zgoda dłużnika 

Z przepisów wprost wynika, że co do zasady do dokonania cesji nie jest wymagana zgoda dłużnika. Konieczne jest jednak jego zawiadomienie o dokonaniu przelewu wierzytelności. Dopóki bowiem zbywca, czyli dotychczasowy wierzyciel nie zawiadomi dłużnika o cesji, spełnienie świadczenia do jego rąk ma skutek względem nabywcy długu. Zasada ta ma zastosowanie także do innych czynności prawnych dokonywanych pomiędzy dłużnikiem a poprzednim wierzycielem.  

Forma sprzedaży długu 

Ustawodawca nie zastrzegł jednej formy dla dokonania cesji wierzytelności. Zgodnie z przepisami może być to umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub każda inna umowa, która zobowiązuje do przeniesienia wierzytelności na nabywcę. Wyjątek stanowią sytuacje, w których przepisy szczególne wymagają zawarcia określonego rodzaju umowy lub zastrzegły to strony w umowie.  

Jeżeli jednak wierzytelność, która ma być przedmiotem cesji została stwierdzona pismem, jej przelew musi być stwierdzony także  w formie pisemnej. 

Ustawodawca zastrzegł ponadto wprost, że jeżeli cesja wierzytelności dotyczy zobowiązania, które wynika z umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wynagrodzenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy cesji zależy od istnienia tego zobowiązania. 

Co to jest subrogacja? 

Subrogacja oznacza wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela w związku z cesją wierzytelności. Zgodnie z przepisami osoba trzecia nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty jeżeli: 

• płaci cudzy dług, za który jest osobiście odpowiedzialna albo pewnymi przedmiotami majątkowymi; 
• przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia; 
• działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; 
• dopuszczają to przepisy szczególne. 

 W każdym z powyższych wypadków wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne. Jeżeli jednak wierzyciel został zaspokojony tylko w części, ma prawo pierwszeństwa przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią, względem pozostałej części