Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny górnej lub dolnej obejmuje specjalistyczne czynności – warto zapoznać się z ogólnymi jej zasadami, aby możliwe było wsparcie osoby poszkodowanej. Celem tego działania jest opatrzenie miejsca urazu, a także unieruchomienie złamanej kończyny. W tym artykule przedstawiamy sposoby unieruchamiania złamanych kończyn.
Złamanie kończyny stanowi całkowite lub częściowe przerwanie ciągłości kości. Może ono niekiedy prowadzić również do uszkodzenia pobliskich struktur. Wyróżniamy przy tym:
Podział złamań opiera się również na przebiegu oraz kształcie złamania – na tej podstawie wymienia się złamania niekompletne oraz kompletne. Co istotne, podczas złamania może dojść do przemieszczenia, to znaczy przesunięcia odłamków kostnych poza naturalne ułożenie.
Złamanie kończyny wiąże się z silnym bólem, zasinieniem oraz obrzękiem w miejscu, w którym doszło do urazu. Niezależnie od charakteru złamania, niezbędne jest niezwłoczne udzielenie pomocy.
Złamana kończyna – pierwsza pomoc
Zanim przystąpimy do udzielania pierwszej pomocy, powinniśmy zadbać o własne bezpieczeństwo. Jeśli złamaniu towarzyszy przerwanie ciągłości skóry i istnieje ryzyko kontaktu z krwią, niezbędne jest wykorzystanie rękawiczek jednorazowych. Wśród innych elementów, które przydadzą się podczas udzielania pomocy można wymienić bandaż elastyczny i przedmiot pozwalający na unieruchomienie złamanej kończyny. Jeśli jednak nie mamy dostępu do takich wyrobów, należy wykorzystać przedmioty znajdujące się w pobliżu.
Złamanie otwarte wymaga zatamowania krwotoku – w tym celu należy wykorzystać jałowy opatrunek i przyłożyć go w miejscu krwawienia, a następnie zabandażować. Złamanie otwarte wiąże się z dużym bólem, dlatego nie należy robić tego zbyt mocno. Ucisk powinien być jednak wystarczająco mocny, aby zatamować krwawienie. Co ważne, zabronione są próby nastawiania złamania otwartego, wymuszanie ruchu kończyny czy dotykanie rany!
Kolejne czynności są takie same zarówno w przypadku złamania otwartego, jak i zamkniętego. Do unieruchamiania złamanej kończyny przydatna będzie do tego deska lub sztywny kij. Ważne jest, aby unikać wszelkich zbędnych ruchów. Oznacza to, że noga powinna być unieruchomiona np. przez bandażowanie z drugą nogą (wtedy wiązanie stosujemy w okolicy bioder, kolan i na stopach), a ręka poprzez bandażowanie z tułowiem. Jeśli doszło do złamania trzonu kości, bandażujemy dwa sąsiadujące ze sobą stawy. Z kolei złamanie w okolicach stawu wymaga unieruchomienia obydwu kości tworzących staw.
Stopień złamania powinien zostać oceniony przez specjalistę – wtedy możliwe będzie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Złamanie zamknięte leczone jest poprzez nastawienie kości, unieruchomienie m.in. opatrunkiem gipsowym, a następnie usprawnienie uszkodzonego fragmentu od momentu, w którym zrastają się kości.
Jeśli chodzi o gips, możliwe jest wykorzystanie wyrobu tradycyjnego bądź wybór alternatywy: gipsu syntetycznego odpowiedniego w przypadku złamań kości czy uszkodzenia stawów. Gipsy syntetyczne oraz podkłady dostępne są tutaj: https://mercant.pl/unieruchomienia-syntetyczne-gipsy-podklady,c98,pl.html. Okres rekonwalescencji, kiedy kończyna znajduje się w gipsie, może trwać od kilku do kilkunastu tygodni. Co więcej, po tym okresie wskazane jest zastosowanie się do zaleceń specjalisty i rozpoczęcie fizjoterapii.
Podczas unieruchamiania złamanej kończyny należy pamiętać, że próby nastawiania czy ruszania nią są zabronione. Niezależnie od rodzaju złamania, nie powinniśmy tego robić. Nasza pomoc obejmuje unieruchomienie kończyny, ułożenie osoby poszkodowanej w bezpiecznej pozycji, a następnie kontrolowanie jej stany podczas oczekiwania na pogotowie. Co więcej, podawanie płynów czy pożywienia osobie poszkodowanej jest niewskazane – może to potencjalnie wpływać na trudności przy znieczuleniu.
Aby unieruchomić złamaną kończynę możemy wykorzystać jakikolwiek sztywny przedmiot, który pasuje do miejsca urazu. Po udzieleniu pierwszej pomocy należy wezwać pogotowie ratunkowe oraz kontrolować stan osoby poszkodowanej, oczekując na przybycie karetki. Wtedy możliwe będzie przetransporto
