Stuła to w Kościele chrześcijańskim jeden z najbardziej istotnych elementów używanych w czasie liturgii. To długa szarfa, która symbolizuje zarówno władzę kapłańską, jak i godność urzędu. Kapłańska stuła jest noszona przez kapłana oraz diakona. Co jednak oznaczają poszczególne kolory liturgicznych szat? Jakie są sposoby noszenia stuły? A jakie jest ich zastosowanie? Za moment wszystkiego się dowiesz.
Szaty liturgiczne szyte są z materiałów standardowych, tradycyjnych, jak i niekiedy z naturalnych tkanin. Ważne jest, by odpowiadały powadze liturgii i reprezentowały właściwe wartości. Istotna jest ich barwa, gdyż każda z nich używana jest w czasie innych świąt – wszystkie kolory stuł można znaleźć na holyart.pl.
Biel jest kolorem czystości, boskiej doskonałości i jest związana z najważniejszymi kościelnymi uroczystościami. Biały celebrans zakłada się podczas mszy okresu Wielkanocy oraz Pańskiego Narodzenia. Takie szaty liturgiczne możemy również ujrzeć podczas nabożeństw związanych ze wspomnieniami aniołów czy świętami maryjnymi.
Podczas obchodów uroczystości związanych z męczeństwem Apostołów i świętych, a przede wszystkim z Pasją Chrystusa, możemy ujrzeć czerwone szaty – symbolizują one ogień i krew. Zielony strój widzimy w czasie oficjalnych mszy okresu zwykłego, natomiast fioletowy w okresie Adwentu i Wielkiego Postu. Koloru różowego używa się jedynie dwa razy w roku - w niedziele Gaudete oraz Laetare. Kolor ten symbolizuje chwilowe wytchnienie w czasie umartwiania oraz zadumy. Oznacza on również radość wynikającą z nadchodzącego święta. Barwy czarnej używa się natomiast podczas żałobnych nabożeństw, pogrzebów.
Co interesujące, zdarza się również, że podczas maryjnych nabożeństw niektórzy księża zakładają niebieskie szaty liturgiczne. Wynika to jednak wyłącznie z regionalnego kultu – nie ma to uzasadnienia w kościelnym prawie.
Paramenty, czyli szaty ozdobne, to między innymi stuły, alby, ornaty, kapy czy komże. Stuła kapłańska to długa wstęga. Już w 633 roku VI Synod w Toledo podjął decyzję, że jest ona odznaczeniem biskupa, prezbitera oraz diakona. Według chrześcijańskiej symboliki, stuła jest znakiem nieśmiertelności oraz sprawiedliwości - łaski uświęcającej. Oznacza ona również godność chrześcijańską - to szata wszystkich tych, którzy zostali powołani do życia wiecznego w Bożym Królestwie. To jednak nie wszystko – kapłańska stuła to również znak otrzymanych święceń – sprawowania Misteriów i głoszenia Ewangelii.
Niezwykle istotny jest sposób wkładania stuły – w inny sposób noszą ją kapłani, inaczej diakoni czy biskupi. Kapłani noszą ją na szyi, krzyżując ją na piersiach. Diakoni natomiast zakładają ją z lewego ramienia, przewieszają i złączają bądź zawiązują ją pod prawą ręką. Jeśli chodzi o biskupów, to noszą oni stułę na szyi w prosty sposób, zwisającą swobodnie z ramion na piersi.
Diakoni oraz księża są zobowiązani do zakładania stuły wtedy, gdy sprawują liturgię. Muszą ją również zakładać w trakcie udzielania sakramentów. Jedynym duchownym, który może używać stuły poza liturgią jest papież.
Do szat liturgicznych, jak już wcześniej wspomnieliśmy, należy również kilka innych elementów ubioru. Pierwszym z nich jest alba – długa, biała szata z długimi rękawami, która sięga aż do kostek. Wywodzi się ona ze starożytnej tuniki i pierwotnie wykonywana była z lnu – obecnie powstaje ona także z innych tkanin. Jej skróconą wersją, posiadającą szerokie rękawy, jest komża. Obydwie szaty symbolizują czystość duszy. Ornat jest natomiast strojem, którą ubiera się na inne szaty – symbolizuje kapłańskie godności oraz obowiązki. Inną liturgiczną szatą jest kapa, zwana również nieszpronikiem. Kapłani używają jej poza mszą świętą, kiedy sprawują sakrament chrztu czy małżeństwa, pogrzebów lub procesji z Najświętszym Sakramentem. To swego rodzaju długa peleryna, która sięga stóp i jest zapinana na piersiach. Kapa była niegdyś stosowana jedynie lokalnie, jednak od XI wieku używa się jej powszechnie.
