To byli wybitni ludzie! Tutaj właśnie znajduje się zbiorowa mogiła 334 zabitych dzieci!

Święto Zmarłych to czas, kiedy odżywają wspomnienia o tych, którzy odeszli, o naszych najbliższych zmarłych. W tym dniu zapalamy znicze pamięci na ich grobach - dowód naszej miłości, przyjaźni i dobrych wspomnień.

W dniu Wszystkich Świętych wspomina się wszystkich zmarłych, którzy dostąpili łaski zbawienia. Święto ustanowiono przede wszystkim ku czci świętych anonimowych, niewyniesionych oficjalnie na ołtarze. 1 listopada ludzie przychodzą na cmentarze, aby zapalić znicze, pomodlić się za swoich bliskich zmarłych. Jest to również święto obchodzone przez część innych wyznań, m.in. protestantów. Zwyczaj ten jest także praktykowany przez osoby bezwyznaniowe i niewierzące, mający być wyrazem pamięci oraz oddania czci i szacunku zmarłym. Tego dnia ludzie odwiedzają groby bliskich, podróżując po całym kraju. Na znak pamięci o zmarłych na płytach nagrobnych zapala się znicze i świeczki oraz składa się okolicznościowe wieńce, wiązanki. Jest to czas zadumy i refleksji nad przemijaniem.

[ZT]2908[/ZT]

Jak wyglądają toruńskie cmentarze? Czy pamiętamy o tych zmarłych, którzy szczególnie zasłużyli się dla naszego miasta?  Cmentarz Św. Jerzego jest nekropolią wybitnych torunian, w tym także wielu profesorów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Spoczywają tu takie osobistości jak Ryszard Bohr – biolog, ekolog, wieloletni dziekan Wydziału Biologii, profesor i rektor UMK; Dora Cieńska – działaczka oświatowa i harcerska, organizatorka polskiego życia ewangelickiego po I wojnie światowej, Theodor Eduard Korner – burmistrz miasta, historyk; Ryszard Mielnicki – historyk i archiwista, zarówno wileński, jaki i toruński, profesor USB i UMK. Na tymże cmentarzu znajdują się również groby osób, którzy swoje miejsce mają w historii najnowszej. Są to m.in. Andrzej Nieuważny, Elżbieta Zawacka, czy Maria Znamierowska-Prufferowa, Marek Wakarecy czy Adolf Legiejko - działacz społeczny i niepodległościowy Kresów Wschodnich, uczestnik walk o granice II Rzeczypospolitej, który po II wojnie światowej jako repatriant osiadł w Toruniu. Mieszkał przy ul. Bydgoskiej 52.

Pomyślmy przez chwilę również o tych, na których grobach nikt nie zapali lampki, nikt nie przyklęknie i nikt nie odmówi modlitwy. Może warto wziąć ze sobą dodatkowy znicz i zapalić go na jakimś zaniedbanym, smutnym, opuszczonym grobie? Tych na toruńskich cmentarzach również nie brakuje…

Święto zmarłych to również pamięć o tych, którzy polegli w obronie ojczyzny, pamięć o samotnych żołnierskich grobach. Dawny Cmentarz Garnizonowy (obecnie Cmentarz komunalny nr 1) przyjął w swe progi żołnierzy, którym dane było oddać za ojczyznę to, co mieli najcenniejsze, własne życie. Znajdują się tu groby poległych podczas wojny polsko-bolszewickiej (głównie żołnierzy toruńskiego 63. pułku piechoty), na cmentarzu złożono także szczątki ponad pół tysiąca żołnierzy radzieckich poległych podczas II wojny światowej, oraz mogiły takich znanych osobistości jak: Gerard Pająkowski, Hugon Moryciński, czy Witold Łukaszewicz. Wartym odwiedzenia jest też Cmentarz Komunalny nr 2 im. Ofiar II wojny światowej. Istotną część pochowanych na nim zmarłych, są ofiary rozmieszczonych w Toruniu hitlerowskich obozów jenieckich i przejściowych. Najbardziej przykuwa wzrok zbiorowa mogiła 334 zamordowanych dzieci polskich. 

Stara legenda głosi, że w noc pomiędzy Dniem Wszystkich Świętych, a Zaduszkami blask zapalonych na grobach zniczy wskazuje właściwą drogę zagubionym i nieszczęśliwym duszom, błąkającym się pomiędzy niebem a ziemią. Tego dnia zadbajmy o to, aby żadna mogiła nie była tą opuszczoną, zapomnianą…