ZUS ostro wziął się zwolnienia lekarskie. Zaoszczędziło im to 57,7 mln zł! Jak nie stracić chorobowego?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podsumował wyniki kontroli zwolnień lekarskich przeprowadzonych w pierwszym kwartale 2024 roku. Kwota wstrzymanych, zwróconych i obniżonych świadczeń chorobowych wyniosła ponad 57,7 mln zł, w województwie kujawsko-pomorskim 2,3 mln zł.

- W całym kraju także w województwie kujawsko-pomorskim Zakład Ubezpieczeń Społecznych regularnie kontroluje zwolnienia lekarskie. Pracownicy ZUS-u sprawdzają, czy osoby chore prawidłowo wykorzystują czas przeznaczony na rekonwalescencję, a lekarze orzecznicy ZUS-u weryfikują czy ubezpieczony jest nadal chory, a e-ZLA jest zasadne

- informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.

- Kontrole to nie wszystko. ZUS ma również obowiązek ograniczyć wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego - dodaje rzecznik ZUS. 

Jak wyglądają statystyki kontroli?

Tylko w pierwszym kwartale 2024 roku w województwie kujawsko-pomorskim ZUS skontrolował ponad 11 tys. zwolnień lekarskich. To o ponad 2,8 tys. więcej niż w analogicznym okresie rok temu. W ich następstwie wstrzymana została wypłata 446 zasiłków chorobowych na kwotę 466,5 tys zł.

Kwota, którą ZUS odzyskał, jest wyższa o niemal 108 tys. zł niż w I kw. 2023 roku. W całym kraju od stycznia do marca 2024 roku ZUS przeprowadził 137,2 tys. kontroli, wydał 9,8 tys. decyzji, a kwota wstrzymanych z tego tytułu zasiłków osiągnęła niemal 12 mln zł. Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że to o 20 tys. kontroli więcej niż w I kw. ubiegłego roku. Kwota wstrzymanych z tego tytułu zasiłków także jest wyższa o niemal 5,2 mln zł.

Ponadto po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego ZUS obniżył wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia. W regionie wypłaty zmniejszano 929 osobom na kwotę niemal 1,9 mln zł, w kraju 29,8 tys. osobom na kwotę 45,7 mln zł. Łącznie, kwota obniżonych i cofniętych świadczeń chorobowych od stycznia do marca 2024 roku na terenie województwa kujawsko-pomorskiego wyniosła ponad 2,3 mln zł. To o 121 tys. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W skali kraju wynik finansowy tegorocznych kontroli i obniżonych świadczeń jest wyższy od tego z I kwartału ubiegłego roku o niemal 12,7 mln zł i wynosi ponad 57,7 mln zł.

Co osoby chore robią na zwolnieniu?

Niestety wciąż jest wiele osób, które na chorobowym, zamiast wracać do zdrowia, wykorzystuje ten czas niezgodnie z jego przeznaczeniem, np. pracując, czy remontując mieszkanie. Wielu ubezpieczonych traktuje też chorobowe jak urlop i wyjeżdża na wczasy czy wycieczki za granicę. W trakcie kontroli większość osób na zwolnieniu lekarskim została przyłapana na pracy zarobkowej.

Wśród osób, które musiały zwrócić zasiłek, był właściciel biura rachunkowego, który w trakcie zwolnienia obsługiwał klienta. Prawo do wypłaty należności za cały okres niezdolności do pracy stracił również agent ubezpieczeniowy, który w trakcie zwolnienia lekarskiego świadczył pracę na rzecz towarzystw ubezpieczeniowych, jednocześnie pobierając zasiłek z innego tytułu. Był także lekarz, który sam będąc chory, wystawiał e-ZLA członkom rodziny uznając, że to nie jest praca zarobkowa. Pewien pracownik kadrowy w trakcie zwolnienia lekarskiego dokonywał rozliczeń dotyczących ubezpieczeń pracowniczych. Prawo do wypłaty stracił również mechanik, który w odzieży roboczej przebywał w zakładzie pracy, twierdząc, że przyjechał na chwilę na prośbę pracownika.

Osoby, które niewłaściwie korzystają ze zwolnienia lekarskiego, muszą liczyć się z tym, że stracą prawo do świadczenia chorobowego za cały okres kontrolowanego zwolnienia.

W takich sytuacjach ZUS wstrzymuje wypłatę świadczenia, a jeżeli zostało już wypłacone, nakazuje jego zwrot. Natomiast przy kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, jeśli okaże się, że osoba sprawdzana przez lekarza orzecznika ZUS jest już zdrowa, to dochodzi do skrócenia zwolnienia lekarskiego. W takiej sytuacji ubezpieczony zachowuje prawo do świadczenia chorobowego tylko do dnia badania.

Nie tylko ZUS może kontrolować zwolnienia

Nie tylko Zakład Ubezpieczeń Społecznych może przeprowadzać kontrole. Uprawnienia do sprawdzenia prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby mają także płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (tzn. pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 osób i są uprawnieni do wypłaty zasiłków chorobowych).

Są sytuacje, kiedy do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby upoważnieni są także pracodawcy, którzy nie wypłacają zasiłków. Dotyczy to przeprowadzenia kontroli w okresie, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas choroby wypłacane ze środków pracodawcy.