Niepłodność może być spowodowana przez wiele różnych czynników i dotyczyć zarówno kobiety jak i mężczyzny. W przypadku panów za problemy z uzyskaniem potomstwa odpowiadają często nieprawidłowe parametry nasienia oraz wady lub choroby narządów rozrodczych. Co wiemy o męskiej niepłodności, jakimi metodami można ją leczyć i gdzie się zgłosić?
Na wstępie warto rozróżnić niepłodność od bezpłodności. Ta pierwsza jest stanem możliwym do odwrócenia – po zdiagnozowaniu źródła problemu i przeprowadzeniu odpowiedniej terapii. Z kolei bezpłodność to nieodwracalna, trwała niezdolność do posiadania biologicznego potomstwa.
Jeśli pomimo roku aktywnych starań o dziecko, nie udaje się uzyskać ciąży, zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), para powinna rozpocząć diagnostykę i leczenie. Odpowiednim do tego miejscem jest klinika leczenia niepłodności. W dobrej placówce tego typu pracują lekarze i specjaliści z różnych dziedzin (m.in. ginekologii i położnictwa, andrologii, endokrynologii, ultrasonografii i embriologii klinicznej), co pozwala na kompleksową terapię. Diagnostyka dotyczy zawsze obojga partnerów, ponieważ – jak powiedzieliśmy na wstępie – przyczyn niepłodności może być wiele i mogą one współwystępować jednocześnie.
Jedną z najczęściej diagnozowaną i bezpośrednią przyczyną męskiej niepłodności są nieprawidłowości nasienia. Może być to niedostateczna liczba plemników w ejakulacie, niedostateczna ruchliwość lub nieprawidłowa morfologia (budowa) plemników. Nieprawidłowe parametry nasienia i obniżenie płodności mogą powodować także niektóre choroby jąder – przykładem są kliniczne żylaki powrózka nasiennego, które negatywnie wpływają na przepływ krwi w jądrach, podnosząc jednocześnie temperaturę w ich obrębie. Tymczasem spermatogeneza (produkcja plemników) powinna zachodzić w temperaturze około 2 stopnie niższej niż temperatura ciała. Niepłodność może być powodowana także urazami mechanicznymi jąder i powikłaniami po niektórych chorobach przebytych w dzieciństwie, np. śwince. Na obniżenie zdolności rozrodczych wpływają również infekcje układu moczowo-płciowego (bakteryjne, wirusowe lub grzybicze).
Coraz częściej zwraca się uwagę na wpływ stylu życia na płodność – odpowiednia dieta, ruch, dbanie o dobrostan psychiczny i kontrola ewentualnych chorób ogólnoustrojowych/przewlekłych to istotne czynniki zwiększające szansę na poczęcie dziecka.
W celach diagnostycznych zwykle przeprowadza się badanie nasienia, czyli seminogram. Sprawdza się takie parametry jak: objętość ejakulatu, całkowitą liczbę plemników, ruchliwość, liczbę plemników progresywnych, a także pH i leukocyty. W zależności od tego, jakie nieprawidłowości wykaże badanie, stosuje się różne metody leczenia.
Nierzadko poprawę jakości nasienia może przynieść wspomniana wcześniej zmiana stylu życia. Infekcje leczy się farmakologicznie, a w przypadku niektórych chorób niezbędny może okazać się zabieg mikrochirurgiczny. Współcześnie stosuje się nowoczesne, w bardzo niewielkim stopniu inwazyjne metody, które nie obciążają pacjenta (można je zwykle wykonać w ramach chirurgii jednego dnia) i są obarczone minimalnym ryzykiem powikłań. Przykłady to mikrochirurgiczna operacja żylaków powrózka nasiennego z dostępu pachwinowego czy ekstrakcja plemników z jąder. Druga z wymienionych metod daje szansę na biologiczne potomstwo nawet w przypadku, gdy u mężczyzny zostanie wykryty całkowity brak plemników w nasieniu, czyli azoospermia.
Niedaleko Torunia w Bydgoszczy przy ul. Ogińskiego 2 znajduje się klinika leczenia niepłodności Gameta, gdzie lekarze dokonują kompleksowej diagnostyki pod kątem niepłodności.
