ot. © UMT 2024, autor: Wojtek Szabelski, licencja: CC BY-NC 4.0
Nadchodzi 33. edycja światowej sławy festiwalu sztuki operatorskiej EnergaCAMERIMAGE. To już kolejny listopad, kiedy historyczne miasto Toruń - wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO - staje się bijącym sercem międzynarodowej kinematografii. Każdego roku przyciąga filmowców, studentów i liderów branży z całego świata, którzy wspólnie chcą świętować sztukę ruchomego obrazu.
W ubiegłym roku Złotą Żabę w Konkursie Głównym, najwyższe wyróżnienie festiwalu, otrzymał Michał Dymek PSC za film Dziewczyna z igłą, a specjalne wyróżnienie trafiło do jego reżysera Magnusa Von Horna. Srebrną Żabę zdobył Lol Crawley BSC ASC za The Brutalist, a Brązową Żabę Paul Guilhaume AFC za Emilię Pérez. Tak różne obrazy pokazują, jak różnorodna i ekspresyjna pozostaje sztuka operatorska, zdolna do oddania historii o skrajnie różnych tonacjach. Podczas poprzedniej edycji uhonorowano również wybitnych twórców filmowego rzemiosła, w tym operatora Eda Lachmana ASC, dokumentalistę Gianfranco Rosiego, montażystę Williama Goldenberga oraz scenografa Nathana Crowleya.
Poza nagrodami, rok 2024 okazał się momentem przełomowym wobec rosnących głosów o potrzebie większej różnorodności - by festiwal był nie tylko świętem kina, lecz także pełnił rolę rzecznika aktywnych działań na rzecz eliminacji barier w środowisku filmowym. Festiwal podjął pierwsze kroki w tym kierunku.
W ubiegłym roku spośród 97 filmów wybranych z 2422 zgłoszeń, ponad jedna trzecia została zrealizowana przez kobiety. Ich reprezentacja osiągnęła najwyższy poziom w historii - stanowiły 75% autorów zdjęć w debiutach operatorskich i niemal połowę debiutujących reżyserek. Kilka paneli pod wspólnym hasłem „Rok Kobiet Odważnych” połączyło organizacje z całego świata.
Tegoroczny Festiwal będzie miał wyjątkowy, emocjonalny wymiar, gdyż składa hołd Davidowi Lynchowi, wieloletniemu przyjacielowi Festiwalu. Pokazy, rozmowy i wydarzenia poświęcone jego dziedzictwu uhonorują wpływ artysty na sztukę operatorską, a retrospektywy i projekty archiwalne pogłębią refleksję nad pozostawioną przez niego spuścizną.
Podczas 33. Edycji Festiwalu EnergaCAMERIMAGE, zeszłoroczna szefowa jury Konkursu Głównego po raz kolejny zaszczyci swoją obecnością toruńskie święto kina. Podczas Gali Zamknięcia Festiwalu odbierze nagrodę dla Ikony – Icon Award.
Cate Blanchett to ceniona na całym świecie aktorka, producentka, dyrektorka kreatywna oraz oddana członkini szeroko pojętego środowiska artystycznego, zaangażowana w działalność charytatywną. Wraz z mężem, Andrew Uptonem oraz z Coco Francini założyła i prowadzi studio Dirty Films, które obok produkcji filmowej i telewizyjnej angażuje się także w autorski program „Proof of Concept”, oferujący wsparcie finansowe i merytoryczne aspirującym twórcom filmowym. Pozostający najnowszym w jej dorobku jest The New Boy Warwicka Thorntona to produkcja, w której nie tylko zagrała, ale i wyprodukowała czy Fingernails Christosa Nikou (zrealizowany dla Apple Original Films). Co warte wspomnienia, The New Boy zdobył w 2023 roku Złotą Żabę festiwalu EnergaCAMERIMAGE.
Podczas 33. edycji Festiwalu EnergaCAMERIMAGE Joel Edgerton, którego najnowsze "Sny o pociągach" poruszają emocje szarpiąc wiele strun odbierze Nagrodę dla Aktora
Wręczenie Nagrody dla Aktora oraz spotkanie z laureatem będzie miało miejsce w trakcie 33. edycji Festiwalu EnergaCAMERIMAGE, który w tym roku odbędzie się w Województwie Kujawsko-Pomorskim, w Toruniu w dniach 15–22 listopada. To wyjątkowa okazja, aby osobiście spotkać aktora, który wybiera role z namysłem, przyciągają go historie pełne półcieni i nieoczywistych emocji, a jego wrażliwość widać doskonale w najnowszych Snach o pociągach.
W ramach festiwalu EnergaCAMERIMAGE prezentowano wiele produkcji z jej udziałem, brały one udział w głównych sekcjach konkursowych i zdobywały najważniejsze z wyróżnień. Przełom w zawodowej karierze Cate Blanchett, który przyniósł jej międzynarodowe uznanie to główna kreacja w filmie Elizabeth (1998, reż. Shekar Kapur), w którym stworzyła niezapomnianą postać królowej Elżbiety I. Rola ta przyniosła jej pierwszą w karierze nominację do Oscara®, natomiast autor zdjęć, Remi Adefarasin odebrał Złotą Żabę podczas CAMERIMAGE 1999. Kolejne nominacje do Nagród Akademii® w głównej oraz drugoplanowej kategorii aktorskiej przyszły w 2008 roku, za kreacje w kontynuacji filmu Shekhara Kapura sprzed 10 lat, pt. Elizabeth: Złoty wiek oraz obrazie I’m Not There. Gdzie indziej jestem w reżyserii Todda Haynesa, którego wizualna strona, autorstwa Eda Lachmana, została uhonorowana Brązową Żabą podczas CAMERIMAGE 2007. Kolejne oscarowe nominacje Cate Blanchett zdobyła za filmy Carol (2015, reż. Todd Haynes) oraz Tár (2022, reż. Todd Field), w których występowała w podwójnej roli - nie tylko zagrała, ale i pełniła rolę producentki wykonawczej. Obie produkcje zyskały ogromne uznanie, a ich autorzy zdjęć wywalczyli na EnergaCAMERIMAGE Złote Żaby: Ed Lachman za Carol, Florian Hoffmeister za Tár.
W tym roku Festiwal EnergaCAMERIMAGE wprowadził rozszerzony Konkurs Seriali Telewizyjnych - otwarty nie tylko na piloty, lecz także na kolejne odcinki - co ukazuje coraz bardziej filmowy charakter narracji długometrażowych i daje szansę większej liczbie autorów zdjęć na zaprezentowanie swojego kunsztu.
Podczas tej edycji Nagrodą za Wybitne Osiągnięcia w Filmie Dokumentalnym zostanie uhonorowana Liz Garbus - dwukrotna laureatka nagrody Emmy oraz dwukrotnie nominowana do Oscara® - jedna z najważniejszych postaci współczesnego kina dokumentalnego. Jest uznaną reżyserką, producentką i liderką branży filmowej - wyróżnioną przez Academy of Television Arts & Sciences, laureatką Głównej Nagrody Jury na Sundance, a także nominowaną do nagrody BAFTA, Film Independent Spirit Award, International Documentary Association i Grammy. Jej wizyta będzie wyjątkową okazją do spotkania z artystką, która kształtuje oblicze współczesnego kina dokumentalnego.
W Konkursie Głównym wśród kandydatów do zdobycia Złotej Żaby znalazły się w tym roku tytuły prezentujące różnorodność form i tematów współczesnej kinematografii. Wśród nich znalazły się m.in.:
To tylko niektóre z tytułów tegorocznego Konkursu Głównego - zapowiadającego silną i zróżnicowaną reprezentację filmów, które rywalizować będą o prestiżową Złotą Żabę EnergaCAMERIMAGE 2025.
Podczas tegorocznej edycji skupimy się również na nowoczesnych narzędziach - od najnowszych kamer i obiektywów, po platformy VR/AR i hybrydowe przepływy pracy. EnergaCamerimage Market ponownie stanie się centrum, w którym globalni producenci, start-upy i laboratoria badawcze zaprezentują prototypy łączące technologię z artystyczną wizją i opowiedzą o tym podczas seminariów.
Szczególną atrakcją roku 2025 jest duża wystawa prac Billa Violi, jednego z najważniejszych twórców współczesnej sztuki wideo. Ekspozycja kuratorowana przez Marka Żydowicza - Dyrektora Festiwalu EnergaCAMERIMAGE i Kirę Perov - żonę artysty i jego wieloletnią współpracowniczkę, jest dostępna w Toruniu do końca grudnia. Prace można podziwiać w dwóch lokalizacjach – siedzibie Fundacji Tumult oraz Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu”. Wystawa umożliwia uczestnikom festiwalu doświadczenie niezwykłych, medytacyjnych eksploracji postrzegania, czasu i duchowości.
Poza filmami, EnergaCAMERIMAGE to też liczne spotkania - od Talent Demo (wydarzenie o charakterze edukacyjnym, które odpowiada na potrzeby studentów i aspirujących filmowców) i sesji mentorskich po nieformalne rozmowy.
Niezależnie od tego, czy chodzi o uhonorowanie artystów i mistrzów, pokazy filmowe czy networking, kolejna edycja EnergaCAMERIMAGE 2025 przypomni ponownie, co czyni sztukę operatorską tak ważną - nie tylko skupioną na tworzeniu obrazów wyświetlanych na ekranie, lecz także opartą o rozmowy, inspiracje i więzi, które rodzą się wokół nich.
