Sensacja przyrodnicza na ul. Polnej. Znaleźli czosnek

W pobliżu przebudowywanego fragmentu ul. Polnej dr Lucjan Rutkowski dokonał niecodziennego odkrycia. Znalazł tam czosnek grzebieniasty - gatunek od kilkudziesięciu lat uznany w Polsce za wymarły.

Dr Lucjan Rutkowski z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UMK w 2014 i 2015 r. wykonywał ekspertyzy dendrologiczne związane z planowaną wtedy przebudową ul. Polnej między Szosą Chełmińską a Szosą Okrężną. W lipcu fotografując przebudowywaną ulicę znalazł czosnek grzebieniasty. Okazało się, że gatunek od kilkudziesięciu lat uznany w Polsce za wymarły, rośnie w Toruniu.

- To był czosnek - mówi dr Lucjan Rutkowski. - Różnił się jednak od pospolitego obfitością nie do końca jeszcze rozwiniętych kwiatów o jaskrawej barwie. Pomyślałem, że może to być czosnek grzebieniasty (Allium carinatum). Ostatni raz roślinę widziano w 1924 r. w rezerwacie Bielinek nad Odrą, niedaleko Cedyni. Gatunek ten został wpisany do „Polskiej czerwonej  księgi roślin”.

Czosnek grzebieniasty został w Polsce uznany za wymarły, a naukowcy nie byli w stanie wskazać przyczyn jego wyginięcia. Po znalezieniu rośliny badacz rozpoczął wnikliwą analizę dostępnych materiałów. - Pomyślałem, że gdy moje przypuszczenia się potwierdzą, to będzie wielka sensacja przyrodnicza - mówi Rutkowski.

Po zebraniu kilku prawie bezwonnych okazów i ich porównaniu z innymi gatunkami czosnku rosnących na terenie Europy potwierdzono, że jest to czosnek grzebieniasty, Znalezione stanowisko czosnku w suchej wysokiej murawie nie jest pierwotne. Mogło powstać w XIX w. przy budowie fortyfikacji. Roślina może pochodzić z południa Niemiec lub Austrii. - Ponieważ rośliny były w pełni rozwoju, pojawiła się trudność w ich wykopaniu i  przeniesieniu na inne stanowisko - mówi Rutkowski.

Aby uniknąć przypadkowego zniszczenia, pobrano wraz z cebulkami ok. 20 egzemplarzy ze skrajnej części stanowiska i przeniesiono do zaplecza hodowlanego Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UMK. Drogowcy wcześniej nie informowali o tym wyjątkowym znalezisku ze względu na możliwość zniszczenia stanowiska przez miłośników roślin.

Dr Rutkowski zamierza rozesłać cebulki do polskich ogrodów botanicznych m.in. w Toruniu, Bydgoszczy i do warszawskiego Powsina, aby zachować gatunek, który - jako wymarły - nie jest objęty ochroną gatunkową, ale niewątpliwie stanowi wielka osobliwość przyrodniczą.