Jubileusz Camerimage coraz bliżej. Toruń odwiedzi David Lynch! Co jeszcze znalazło się w programie?

Rozmowa z Markiem Żydowiczem - założycielem Fundacji Tumult, organizatorem obchodzącego w tym roku 25-lecie Camerimage - Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych.

Jak Fundacja Tumult i CSW przygotowują się do wystawy Davida Lyncha w Toruniu? Nieczęsto osobowość tego formatu odwiedza nasze miasta. Co zobaczymy na otwieranej za miesiąc wystawie?

- Wystawa prac Davida Lyncha w toruńskim CSW to duże przedsięwzięcie artystyczne i logistyczne. Współpraca musi być dobrze zaplanowana. Już sam wybór obrazów, grafik, rysunków i fotografii był nie lada wyzwaniem. Miałem do dyspozycji ok. 2000 prac. Część jest w zbiorach prywatnych. Najważniejsze z nich jednak udało się wypożyczyć. Większość już dotarła do CSW. Przyleciały prosto ze studia Davida z Los Angeles. Przyjadą też prace z Paryża, z kolekcji Würth i od kolekcjonerów z Monachium i Frankfurtu. Będzie to największa z dotychczasowych prezentacji twórczości plastycznej artysty. David jest teraz bardzo popularny. Wielki sukces trzeciego sezonu „Twin Peaks” spowodował tak ogromne zainteresowanie nim i jego twórczością, że napływają do nas prośby z całego świata, dotyczące uczestnictwa w wystawie i spotkania z Davidem. Będzie ku temu okazja nie tylko podczas wernisażu, ale i na wykładzie, jaki David wygłosi w toruńskim Dworze Artusa i po projekcji dwóch odcinków "Twin Ppeaks", którą zaplanowaliśmy w Operze Nova. Ten pokaz to unikatowa sprawa, bowiem CBS i SHOWTIME - producenci filmu  - zgodzili się na to w drodze wyjątku. Myślę, że zobaczyć i usłyszeć w warunkach mega jakości kinowej to, co David skomponował w obrazie i dźwięku trzeciego sezonu kultowego serialu, będzie dużą atrakcją dla miłośników jego twórczości. W CSW zaprezentujemy niemal kompletny zbiór jego różnych działań filmowych. Zaplanowaliśmy przegląd filmów fabularnych, video-clipów, filmów reklamowych, eksperymentalnych, powstałych w latach młodzieńczych i z dojrzałego okresu twórczości. Bardzo ciekawe dla fanów Davida i wszystkich osób kochających kino będą prezentacje materiałów, które nie weszły do ostatecznych wersji niektórych jego filmów fabularnych. Pokażemy też filmy dokumentalne o artyście. Osobno zaprezentujemy muzyczne i dźwiękowe poszukiwania i realizacje Davida. David będzie z nami przez tydzień. Jego wystawie będzie towarzyszyła w CSW prezentacja absolutnie unikatowych kompozycji fotograficznych Gregory’ego Crewdsona. To artysta topowy na świecie. Reprezentuje go jedna z najważniejszych amerykańskich galerii - Gagosian Gallery. Współpraca z tą galerią to dla CSW ogromna szansa. Ma ona w swoich zbiorach kolekcje prac  m.in. Piscassa, Basquiata, Kiefera i wielu młodych artystów cenionych na świecie. Podobnie jak galeria Würth, która udostępnia nam prace Davida, CSW powoli otwiera drzwi do współpracy z partnerami, którzy stworzą możliwość prezentowania w Toruniu najwybitniejszych artystów XX wieku i gigantów najnowszej sztuki. Trzeba do tego dochodzić spokojną wytężoną pracą, uwiarygodniającą nasze Centrum. Zachęcam bardzo do spotkania z Gregorym Crewdsonem i obejrzenia filmu dokumentalnego, który pokazuje, jak komponuje swe niezwykle fotografie. Co do Davida, to mamy ogromne szczęście. Zabiegają w tej chwili o niego różne galerie i instytucje artystyczne na świecie. Nasza przyjaźń otworzyła dużą szansę dla Polski, Torunia i Bydgoszczy i trzeba to wykorzystać PR-owo. 

Swój jubileusz Festiwal Camerimage świętuje nie tylko w Bydgoszczy, ale i w Toruniu - czy planujecie państwo więcej festiwalowych atrakcji ulokować w grodzie Kopernika?

- Chcemy zaproponować torunianom także mały akcent muzyczny. Przygotowaliśmy koncert awangardowego muzyka niemieckiego, występującego pod pseudonimem Hauschka. To duża gratka dla miłośników eksperymentalnej muzyki. Goście Camerimage z całego świata z pewnością będą zachwyceni wirtuozerią tego czarodzieja fortepianu. On sam twierdzi , że przy pomocy tego instrumentu i różnych dodatkowych gadżetów odkrywa naturę świata. Ciekawe, co powiedzą mieszkańcy Torunia na tę artystyczną prowokację (w pozytywnym tego słowa znaczeniu) muzyczną.

 Jacy twórcy pojawią się na jubileuszu Camerimage?

-  Przepraszam, ale nie jestem w stanie wymienić wszystkich znakomitości filmowych, które nas zaszczycą. Obok Davida Lyncha będą na Camerimage: John Toll (autor zdjęć, laureat dwóch Oscarów, za "Wichry namiętności" i "Braveheart: Waleczne serce"), Phillip Noyce (reżyser tak znanych obrazów jak "Czas patriotów", "Polowanie na króliki", "Spokojny Amerykanin"), Frederick Wiesman (jeden z najwybitniejszych współczesnych dokumentalistów, laureat m.in. festiwali w Wenecji i Berlinie), Paul Hirsch (montażysta, laureat Oscara za "Gwiezdne wojny: Część IV - Nowa nadzieja"), Volker Schlöndorff (reżyser m.in. oscarowego "Blaszanego bębenka"), Vittorio Storaro (autor zdjęć, laureat trzech Oscarów, za filmy: "Ostatni cesarz", "Czerwoni", "Czas Apokalipsy"), będzie też Przewodniczący Amerykańskiej Akademii Filmowej, przyznającej Oscary - John Bailey. Będzie kilkuset autorów zdjęć ( w ubiegłym roku było ich 610), a wśród nich liczni laureaci Oscara. Ale to nie wszystko… Będą niespodzianki, proszę jeszcze chwile poczekać. Warto!!! Polskich artystów nie będę wymieniał, bo lista jest ogromna.

 Czy festiwal, istniejący już od 25 lat, będzie zmieniać swoją formułę?

- Dlaczego Camerimage miałoby zmieniać swą formułę? Popularność festiwalu rośnie z roku na rok. Pojawiają się różne zmiany programowe, ale wynikają one z tego, co dzieje się na rynku filmowym, chociaż bardziej mnie interesuje to, co pojawia się w umysłach artystów i co z tego pokazują na ekranie.. Naginanie programu do celów światopoglądowych czy ideologii politycznych, walki ugrupowań lub towarzystw mnie nie interesuje. Tworzenie pasm typu „gender”, „kobiety”, „mężczyźni”, „dzieci”, „przemoc”, bywa zbyt często wynikiem konfrontacyjnego nastawienia politycznego lub po prostu koniunkturalizmu. Festiwal nie jest miejscem manifestacji politycznych, Camerimage to miejsce spotkań humanistów o różnych poglądach i przekonaniach. Tu nie chodzi o przekrzykiwanie się racjami czy pouczanie kogoś lub wywieranie presji. Nieakceptowalne jest naruszanie czyjejś godności, obrażanie oczu. Na Camerimage tego nie było i nie będzie. Tu rozmawia się o sztuce filmowej jako środku ułatwiającym zrozumienie innych, jako czystym języku pozytywnej komunikacji. Nawet jeśli treści filmów są drastyczne, to rozmawiamy o tym dlaczego i uwrażliwiamy się na tę problematykę, staramy się dociec przyczyn i zrozumieć racje stron. Oczywiście na festiwalu musi być też oddech… Dlatego pokazujemy też lżejsze filmy, bardziej rozrywkowe. Najważniejsze, że ich twórcy przyjeżdżają, by opowiedzieć o swych pomysłach, o tym jak realizowali obrazy. Zapraszam, każdy może na Camerimage przejść po czerwonym dywanie, który podkreśla święto autorów zdjęć filmowych.