Te zdjęcia pokazują, jak skurczyła się Wisła. Co odsłoniła dla Torunia?

Z niemal 800 do 400 metrów szerokości - jeszcze dwa stulecia temu brzegi Torunia dzieliło znacznie więcej wody. Komu zawdzięczamy zawężoną Wisłę?

Zdjęcie satelitarne Torunia i mapę z 1793 r. zestawił Adam Kowalkowski, przewodnik i członek toruńskiego oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Kolaż ilustruje, jak przez ponad dwa stulecia zmniejszyła się szerokość Wisły, która przepływa obok najstarszej części naszego miasta.

Jak do tego doszło? Okazuje się, że to zasługa pruskich władz, które po rozbiorach wprowadziły się do Torunia. Na początku XIX w. zdecydowały, że trzeba powiększyć spławność Wisły. Nic dziwnego, bo na skutek sezonowych powodzi, rzeka nieustannie dawała się we znaki.

- Po każdym przejściu ogromnej masy wody koryto wyglądało zupełnie inaczej. Brzeg za bardzo się nie zmieniał, ale dno się przemieszczało. Tam, gdzie jesienią można było pływać statkami, to na wiosnę była łacha i wpadano na mieliznę - tłumaczy Kowalkowski. - Prusacy doszli do wniosku, że jeśli zmniejszą szerokość Wisły do ok. 400 metrów, to automatycznie pogłębi się jej koryto.

Prace przy zawężaniu rozpoczęto w okolicach Ciechocinka ok. 1825 r. Trwały bardzo długo, bo zakończyły się w 1907 r. Wówczas przyszła ogromna powódź, która obnażyła słabość planów pruskiej administracji. Ich sposób okazał się do niczego.

Na mapie należącej do pruskiego kapitana Douglasa (niestety, nie znamy jego imienia) rzeka ma ok. 800 metrów szerokości. Gdy się skurczyła niemal o połowę, odsłoniła znaczną część Kępy Bazarowej i tereny, gdzie stoi m.in. hotel Copernicus oraz przystań dla kajakarzy. Z kolei zamek dybowski przestał bezpośrednio sąsiadować z wodą.

Ślady po dawnym kształcie lewobrzeżnej części Torunia można dostrzec jeszcze dzisiaj, trzeba tylko znaleźć między drzewami Małą Wisłę opływającą południową część Kępy Bazarowej.